تبیین وضعیت و عوامل مؤثر در توسعۀ کسبوکارهای مرتبط با صنایع دستی (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان،اصفهان، ایران

2 دانشجوی جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

زمینه و هدف: شناخت و برنامه‌ریزی درست صنایع دستی می‌تواند در راستای توسعۀ کسب­وکارهای گردشگری و ایجاد فضای اقتصادی پایدار برای بخش گردشگری مؤثر باشد. هدف پژوهش، شناخت وضعیت کسب­و­کارهای مرتبط با صنایع دستی و تبیین عوامل مؤثر در این زمینه است.
روش‌شناسی: روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر گردآوری داده‌های پیمایشی است. در این پژوهش از روش کمی (پرسش‌نامه) جهت گردآوری داده‌ها استفاده شد. جامعۀ آماری پژوهش را شاغلین بخش کسب ­و­ کارهای صنایع دستی در شهر اصفهان تشکیل داده‌اند. حجم نمونه با توجه به محدودیت‌های موجود از جمله هزینه‌ای، ۱۰۰ نفر تعیین شد. روایی و پایایی پرسش‌نامه تأیید و تحلیل‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری انجام شد.
یافته‌ها: نتیجۀ آزمون در ارتباط با شاخص‌های مرتبط با صنایع دستی نشان داد که به جز دو شاخص اصالت و خلاقیت با میانگین 3/72 کیفیت عرضه با میانگین 3/64، وضعیت دیگر شاخص‌های ارزیابی صنایع دستی ازجمله، اشتغال­زایی، صادرات، برندسازی، بسته‌بندی و.... نامناسب ارزیابی شده است. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که در مجموع سه عامل کلان تحت عنوان بازاریابی، آموزش و برندسازی صنایع دستی؛ بهبود حمایت، دانش­ افزایی و کارایی صنایع دستی؛ کیفیت و قیمت صنایع دستی با تبیین 62/89 درصد، می‌توانند در توسعۀ کسب ­و کارهای مرتبط با صنایع دستی و بهبود شرایط موجود تأثیرگذار باشند.
نتیجه‌گیری و پیشنهادات: در مجموع وضعیت کسب­وکارهای مرتبط با صنایع دستی شهر اصفهان، ضعیف ارزیابی می‌شود. پیشنهاد می‌شود با حمایت دولت، برخی از هزینه‌های این نوع صنایع کاهش یابد تا میزان استقبال توسط گردشگران افزایش پیدا کند.
نوآوری و اصالت: این پژوهش از لحاظ موضوعی روی حوزۀ کسب­وکارهای صنایع دستی از دریچۀ گردشگری متمرکز شده که در نوع خود دارای نوآوری و اهمیت بوده است.

کلیدواژه‌ها


انصاری، منوچهر؛ خلیلی، اکبر.(۱۴۰۰) طراحی بستۀ خط مشی برای نیل به توسعۀ توریسم پایدار در ایران. مدیریت دولتی،۱۳(۴)، 765-738. doi: 10. 2059/jipa.2021.333199.3049 
رمضانی، مینا؛ رمضانی، میترا. (1397). نقش صنایع دستی و گردشگری در توسعۀ پایدار کشور، سومین کنفرانس بین­المللی حسابداری، مدیریت و نوآوری در کسب­و­کار، کرج،https://civilica.com/doc/787228
شجاع نوری، فروغ الصباح؛ جمالی، معصومه؛ شجاع نوری، نیکو؛ هنربخش، فرزانه. (1395). عوامل مؤثر بر توسعۀ کسب­و­کار صنایع دستی (مطالعۀ موردی: کلاش، گیوه کردستان)، مجلۀ پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، 5(2)، 92-79. https://civilica.com/doc/663934/
شجاع نوری، نیکو. (1393). بررسی رابطه گردشگری و صنایع دستی در استان کردستان. هنرهای کاربردی، 3(5)، 67-78.
صادقی، حجت الله. (1402). ارزیابی تطبیقی مدل‌های هم‌پوشانی فازی جهت تعیین پهنه‌های مستعد ایجاد اماکن اقامتی-گردشگری در منطقۀ دزپارت با مدل‌های Gamma،Sum ، مجلۀ برنامه­ریزی فضایی، 13(4)، 22-1. doi:10. 2108/sppl.138669.1759
صفاریه، بیتا. (1395). تعیین عوامل مؤثر بر برندسازی صنایع دستی (مورد مطالعه: پارچۀ قلمکار اصفهان)، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکدۀ پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی، اصفهان.
قنبری، عباس؛ عزیز آبادی فراهانی، فاطمه؛ رضایی، علی اکبر؛ صالحی امیری، سیدرضا. (۱۴۰۲). استراتژی، راهبردها چالش‌ها و پیامدهای صنایع دستی مبتنی بر توسعۀ گردشگری با استفاده از روش داده­بنیاد گردشگری در هنگه، مجلۀ گردشگری فرهنگ، ۴(۱۴)، 29-18. doi: 10.22034/toc.2023.387024.1111
موسوی، سیدنجم الدین؛ غفوریان شاگردی، امیر؛ سرشومی، علی؛ سپهوند، رضا. (1397). توسعۀ صنعت گردشگری از طریق برندسازی صنایع دستی (مورد مطالعه: صنایع دستی استان اصفهان). گردشگری و توسعه، 7(4 )، 226-24. https://sid. r/paper/227739/fa
نرگس وزین؛ زمانی، فاطمه. (1398). مقایسۀ عوامل مؤثر بر رفتار خرید صنایع دستی بین گردشگران داخلی و خارجی شهر اصفهان، برنامه­ریزی و توسعۀ گردشگری،8(31)، 95-73. Available: https://sid.ir/paper/375083/fa
Anh Thu, L., Fang, S., & Kessani, S. S. (2019). Factors influencing Vietnam’s handicraft export with the gravity model. Journal of Economics and Development, 21(2), 156-171. https://doi.org/10.1108/JED-08-2019-0021
Belotti, S. (2019). “Sharing” tourism as an opportunity for territorial regeneration: the case of Iseo Lake, Italy. Hungarian Geographical Bulletin, 68(1), 79-91. doi.org/10.15201/hungeobull.68.1.6
Bouziane, F., & Hassan, A. (2016). Strategic determinants for the development of traditional handicraft industry of Algeria. International Journal of Managing Value and Supply Chains (IJMVSC), 7(1),1-12. DOI:10.5121/ijmvsc.2016.7101
Deb, S. K., Mohanty, P. P., & Valeri, M. (2022). Promoting family business in handicrafts through local tradition and culture: an innovative approach. Journal of Family Business Management.13(2),1-18. ttps://doi.org/10.1108/JFBM-10-2021-0131
Ezzat, M., Mostafa, M., & Farrag, M. (2023). Assessing the Role of Handicrafts as a Tourist Attraction in the New Valley. Minia Journal of Tourism and Hospitality Research MJTHR, 16(2), 108-126. doi:10.21608/mjthr.2024.258851.1133 
Ferreira, J., Sousa, B. M., & Gonçalves, F. (2019). Encouraging the subsistence artisan entrepreneurship in handicraft and creative contexts. Journal of Enterprising Communities: people and places in the global economy, 13(1/2), 64-83. doi.org/10.1108/JEC-09-2018-0068
Forero, J. A. M., & Mejía, A. N. (2023). Creative tourism based on handicrafts in the municipality of Ráquira, Boyacá. In International Conference on Tourism Research,6(1),220-225.
Grobar, L. M. (2019). Policies to promote employment and preserve cultural heritage in the handicraft sector. International Journal of Cultural Policy, 25(4), 515-527. doi.org/10.1080/10286632.2017.1330887
Hassan, H., Tan, S. K., Rahman, M. S., & Sade, A. B. (2017). Preservation of Malaysian handicraft to support tourism development. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 32(3), 402-417. DOI: 10.1504/IJESB.2017.10007375
Huyen, D,T., Trong,N.P. (2022).Solutions to Improve the Quality of Tourism Activities for Some Trade Villages Rural Rural District Can Gio District, Ho Chi Minh City, Journal of economics, finance and management studies, 5(12),3715-3719. doi:10.47191/jefms/v5-i12-31.
Kianpour, M., Kuravand, H. (2017). Investigating the effect of handicraft marketing on the development of the tourism industry (case study of Izeh city) , the 12th National Congress of Pioneers of Progress, Tehran. (In Persian)
Markwick, M. C. (2001). Tourism and the development of handicraft production in the Maltese islands. Tourism Geographies, 3(1), 29-51. doi.org/10.1080/14616680010008694
Markwick, M. C. (2001). Tourism and the development of handicraft production in the Maltese islands. Tourism Geographies, 3(1), 29-51. doi/abs/10.1080/14616680010008694 
Mohammed, I., Mahmoud, M. A., & Hinson, R. E. (2024). Marketing horti-tourism and rural development for leveraging tourism agenda 2030: a perspective article. Tourism Review, 79(3), 635-639. doi.org/10.1108/TR-04-2023-0270
Nason, J. D. (1984). Tourism, handicrafts, and ethnic identity in Micronesia. Annals of tourism research, 11(3), 421-449. doi.org/10.1016/0160-7383(84)90030-6
Pulukuri, H., Kumar, S., & Rao, P. P. (2023). Role Of Handicrafts And Handlooms In Promoting Entrepreneurship In Andhra Pradesh. Boletin de Literatura Oral-The Literary Journal, 10(1), 1526-1542. https://www.boletindeliteraturaoral.com/index.php/bdlo/article/view/347 
Sadeghi, H. O., & Seidaiy, S. (2023). Tourism and Rural Development. Rural areas—Development and Transformations. doi:10.5772/intechopen.111400
Shoja Nouri, N. (2013). Investigating the relationship between tourism and handicrafts in Kurdistan Province, Journal of Applied Arts, 3(5), 67-78. magiran.com/p1744120 (In Persian)
Song, X., Yang, Y., Yang, R., & Shafi, M. (2023). How are Chinese traditional handicraft skills inherited from master to apprentice?. International Journal of Technology and Design Education,10(2), 1-17. https://link.springer.com/article/10.1007/s10798-023-09867-1 
Souca, M. L. (2020). Revitalizing rural tourism through creative tourism: The role and importance of the local community. Marketing–from Information to Decision Journal, 2(2), 43-50.
Tapfuma, M. M., Musavengane, R., & Magwaza, R. (2024). The role of creative tourism through arts and crafts in promoting inclusive tourism in Zimbabwe. Journal of Tourism and Cultural Change, 22(1), 1-20. http://repository.unpas.ac.id/id/eprint/64542
Upadhyay, P. (2019). Handicraft Tourism in Pokhara: Connecting the Past Tradition to the Present. Journal of Nepalese Business Studies, 12(1), 33-44. https://pncampus.edu.np/OnlineJournal/jnbs_vol_12/03.pdf 
Yadav, U. S., Tripathi, R., Tripathi, M. A., Kumar, A., & Mandal, M. (2023). Evaluation of factors affecting entrepreneurship: a case of Indian women in the handicraft industry. Humanities and Social Sciences Communications, 10(1), 1-17. https://www.nature.com/articles/s41599-023-01882-w 
Yang, Y., Shafi, M., Song, X., & Yang, R. (2018). Preservation of cultural heritage embodied in traditional crafts in the developing countries. A case study of Pakistani handicraft industry. Sustainability, 10(5), 1-18. doi.org/10.3390/su10051336
Zeng, L., Li, R. Y. M., Nuttapong, J., Sun, J., & Mao, Y. (2022). Economic development and mountain tourism research from 2010 to 2020: Bibliometric analysis and science mapping approach. Sustainability, 14(1), 1-18. https://doi.org/10.3390/su14010562
Zhang, J. (2023). Tourism and rural income inequality: Empirical evidence for China. Current Issues in Tourism, 26(1), 153-170. doi.org/10.1080/13683500.2021.2010674
Zhang, Y., & Xie, H. (2021, February). Study on the Marketing Operation Rules of Tourism Handicraft. In 6th International Conference on Economics, Management, Law and Education (EMLE 2020) (pp. 207-210). Atlantis Press.doi. 10.2991/aebmr.k.210210.033